ACTH Nedir?
Adrenokortikotropik hormon (ACTH), hipofiz bezinizin salgıladığı ve adrenal bezlerinizi kortizol, yani “stres hormonu,” salgılaması için tetikleyen bir hormondur. Kortizol seviyelerinde anormalliklere bağlı belirtiler yaşıyorsanız, sağlık uzmanınız ACTH seviyenizi kontrol etmek için testler isteyebilir.
ACTH Ne İşe Yarar?
ACTH'nin temel işlevi, böbrek üstü bezlerinizi kortizol salgılaması için uyarmaktır. Kortizol, vücudunuzun hemen hemen her organ ve dokusunu etkileyen hayati bir hormondur. Kortizol, stres tepkisinin düzenlenmesinin yanı sıra vücudunuzdaki birçok önemli işlevi yerine getirir.
ACTH ayrıca böbrek üstü bezlerinizin androjen (cinsiyet hormonları) salmasını ve adrenalin ve noradrenalin gibi diğer hormonların üretimini uyaran kimyasal maddelerin salınımını teşvik eder
ACTH Hormonunun Görevleri
Stres yanıtınızı düzenlemek
Vücudunuzun yağ, protein ve karbonhidrat kullanımını kontrol etmek (metabolizmanızı)
Enflamasyonu baskılamak
Kan basıncını düzenlemek
Kan şekerini düzenlemek
Uyku-uyanıklık döngünüzü kontrol etmek
ACTH Nereden Salınır?
Hipofiz bezinizin ön lobu ACTH'yi üretir ve salgılar. Hipofiz beziniz, beyninizin tabanında hipotalamusunuzun altında yer alan küçük, bezelye büyüklüğünde bir bezdir.
ACTH'nin Kontrolü Nasıl Sağlanır?
Vücudunuz, hipotalamus, hipofiz bezi, adrenal bezler ve belirli hormonları içeren bir geri bildirim sistemi aracılığıyla ACTH seviyelerini kontrol eder. Bu sistem, hipotalamik-hipofiz-adrenal (HPA) ekseni olarak adlandırılır.
ACTH seviyelerini kontrol eden geri bildirim sistemi şu adımları içerir:
Kortizol seviyeleri düşük olduğunda, hipotalamusunuz kortikotropin salgılatıcı hormon (CRH) salgılar.
CRH, hipofiz bezinizin ön lobunu ACTH salgılaması için uyarır.
ACTH, adrenal bezlerinizi, özellikle adrenal korteksinizi, kortizol ve androjenler salgılaması için tetikler.
Artan kortizol, hipotalamusunuza CRH seviyelerini azaltmasını işaret eder, böylece geri bildirim döngüsü tamamlanır.
"Blog yazımızın altındaki yorum bölümüne sorunuzu yazdığınızda, cevabımızı size e-posta olarak göndereceğiz!"
ACTH Testi Nasıl Yapılır?
Bir kan testi, kolunuzdaki bir damardan alınan kan örneği ile ACTH seviyelerini ölçebilir. Sağlık uzmanları genellikle hipofiz veya adrenal bezlerle ilgili sorunları teşhis etmek için bir kortizol testi ile birlikte bir ACTH testi ister. Ayrıca, ACTH stimülasyon testi, ACTH'ye nasıl yanıt verdiğinizi ölçmek için kullanılabilir.
Normal ACTH Seviyeleri Nedir?
Genel olarak, ACTH seviyelerinin normal aralığı sabah 7:00 ile 10:00 arasında 7.2 ila 63.3 pikogram/mililitre (pg/mL) arasında değişir. ACTH testleri genellikle sabah kan alımını gerektirir.
ACTH Yüksekliği Belirtileri ve Nedenleri
Yüksek ACTH seviyeleri genellikle yüksek kortizol seviyeleri ile ilişkilidir ve bunun sonucunda çeşitli belirtiler yaşayabilirsiniz. Yüksek ACTH seviyelerinin nedenleri şunlardır:
Cushing Hastalığı: Hipofiz bezinde ACTH üretimini aşırı miktarda artıran iyi huylu bir tümör.
Ektopik ACTH Sendromu: Nadiren, hipofiz bezi dışında ACTH üreten bir tümör.
Primer Adrenal Yetmezlik: Adrenal bezleriniz yeterince kortizol üretmediğinde ortaya çıkar, Addison hastalığı bunun yaygın bir sebebidir.
ACTH Düşüklüğü Belirtileri ve Nedenleri
Düşük ACTH seviyeleri genellikle düşük kortizol seviyeleri ile ilişkilidir. Düşük ACTH seviyelerinin nedenleri şunlardır:
Cushing Sendromu: Adrenal tümör veya uzun süreli kortikosteroid kullanımı ile ilişkili olabilir.
Hipopitüitarizm: Hipofiz bezinizin bir veya birden fazla hormonunun yetersizliği durumu.
ACTH Seviyeleri ve İlgili Durumlar
Durum | ACTH Seviyesi | Kortizol Seviyesi | Belirtiler |
Cushing Hastalığı | Yüksek | Yüksek | Kilo alımı, yüksek tansiyon |
Addison Hastalığı | Yüksek | Düşük | Kilo kaybı, düşük tansiyon |
Ektopik ACTH Sendromu | Yüksek | Yüksek | Kilo alımı, yüksek tansiyon |
Cushing Sendromu (adrenal) | Düşük | Yüksek | Kilo alımı, yüksek tansiyon |
Hipopitüitarizm | Düşük | Düşük | Kilo kaybı, düşük tansiyon |
Hasta Hikayelerini Okumak İçin Tıkla!
ACTH Hormonu Kaç Olmalı?
ACTH seviyeleri sabah 7:00 ile 10:00 arasında 7.2 ila 63.3 pikogram/mililitre (pg/mL) arasında olmalıdır.
Adrenokortikotropik hormon (ACTH) kortizol seviyelerinizin düzenlenmesinde hayati öneme sahiptir. Yüksek veya düşük kortizol seviyeleri belirtileri yaşıyorsanız, sağlık uzmanınıza başvurmalısınız. Kortizol ve ACTH kan testleri, adrenal veya hipofiz bezlerinizin bu belirtilere neden olup olmadığını belirlemeye yardımcı olabilir.
İlginizi Çekebilecek Diğer Blog Yazılarımız
Comments