Anal Darlık Nedir?
Anal darlık(makatta darlık), anorektal cerrahinin nadir ama önemli bir komplikasyonudur. Özellikle hemoroid ameliyatlarından sonra daha sık karşımıza çıkar. Bu durum, cerrahi müdahalede bazı zorluklar yaratabilir.
Ancak, anal darlık hakkında yapılan kapsamlı çalışmalar sayesinde, bu sorunu daha iyi anlama ve etkili tedavi yöntemleri geliştirme şansımız var. Anal darlığın nedenleri, nasıl geliştiği ve nasıl sınıflandırıldığı üzerine pek çok çalışma yapılmıştır.
Ayrıca, hem cerrahi hem de cerrahi olmayan tedavi seçenekleri konusunda önemli ilerlemeler kaydedilmiştir.
Anal darlığın yüzde doksanı, aşırı hemoroid ameliyatlarından kaynaklanır. Ancak, bu komplikasyonun yönetimi mümkündür ve tedavi yaklaşımı, darlığın şiddetine göre belirlenir.
Hafif düzeydeki darlıklar, dışkı yumuşatıcılar veya lif takviyeleri ile kolayca yönetilebilir. Hafif daralmalar için yapılan sfinkterotomi işlemi, genellikle hastaların rahatlaması için yeterlidir. Daha ciddi vakalarda ise, anal kanal dokusunu eski haline getirmek için formal bir anoplasti uygulanabilir.
Anal darlık, hem anatomik hem de fonksiyonel olabilir. Anal striktür, çoğu zaman önlenebilir bir komplikasyondur ve bunun farkında olarak hareket etmek önemlidir. Farklı tedavi teknikleri kullanılarak bu durumun iyileşme oranları artırılabilir.
GİRİŞ
Anal darlık, nadir görülen ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilen bir durumdur. Anal kanalın daralması olarak tanımlanır. Bu daralma, gerçek anatomik bir striktürden veya kas ve fonksiyonel bir darlıktan kaynaklanabilir.
Anatomik anal darlıkta, normal esnek anal derinin yerini, farklı derecelerde, sertleşmiş skar dokusu alır. Darlık, anal kanalın morfolojik yapısını değiştirir ve bölgenin fonksiyonelliğini azaltır, bu da zor veya ağrılı bağırsak hareketlerine yol açar.
Anal darlık, anorektal cerrahinin ciddi bir komplikasyonudur. Radikal hemoroidektomi sonrası vakaların %5-10'unda anal darlık görülebilir, özellikle anal kanalın astarından büyük alanlar çıkarıldığında bu risk artar. Ancak, diğer anorektal cerrahi işlemlerden sonra da anal darlık gelişebilir.
Tedavi, darlığın şiddetine göre medikal ve cerrahi yöntemlerle uyarlanmalıdır. Hafif darlıklar, dışkı yumuşatıcılar veya lif takviyeleri ile konservatif olarak yönetilebilir. Günlük dijital veya mekanik anal dilatasyonlar kullanılabilir. Hafif daralma derecesine sahip bir hasta için sfinkterotomi oldukça yeterli olabilir. Daha ciddi anal darlıklar için, anal kanal dokusunun kaybını tedavi etmek amacıyla formal bir anoplasti yapılmalıdır.
Anal Darlık -Makat Darlığının Belirtileri
Makat darlığının belirtileri, stenozun şiddetine göre değişebilir. Belirtiler şunları içerebilir:
Kabızlık: Dışkının geçişinin zorlaşması ve düzenli olmayan bağırsak hareketleri.
Ağrılı bağırsak hareketleri: Özellikle dışkılama sırasında ağrı ve rahatsızlık hissi.
Dışkıda darlık ve topaklar: Dışkının normalden daha dar ve parçalanmış şekilde çıkması.
Rektal kanama: Tuvalette parlak kırmızı kan görünümü, özellikle dışkılama sırasında.
Bu belirtiler, anal stenozun semptomları arasında yer alır ve hastanın yaşadığı rahatsızlığın derecesine bağlı olarak şiddeti değişebilir.
Makat Daralması Neden Olur?
Nedenler | Açıklama |
Cerrahi Nedenler | Aşırı hemoroidektomi: %90 oranında darlık |
Whitehead hemoroidektomisi: Yanlış uygulama sonucu | |
Milligan-Morgan ve SRM: Daha az sıklıkla darlık | |
Diğer Cerrahi Prosedürler | Anal fissür cerrahisi: İç sfinkterotomi yapılmazsa |
Rektumun ön rezeksiyonu: Anastomotik dehisens sonrası | |
Enfeksiyon ve Enflamasyon | İnflamatuar bağırsak hastalıkları: Crohn hastalığı |
Zührevi hastalıklar: Lenfogranüloma, bel soğukluğu, amöbiyazis | |
Diğer: Tüberküloz, AIDS | |
Travma ve Diğer Nedenler | Radyoterapi: Pelvik tümörler için |
Sepsis, iskemi: Arter tıkanması sonucu | |
Kronik laksatif kötüye kullanımı: Para kullanımı veya ergotamin tartarat |
Patofizyoloji | Açıklama |
Anatomik Değişiklikler | Normal yapı: Ters huni şeklinde anal kanal |
Anatomik anal darlık: Skar dokusu nedeniyle daralma | |
Fonksiyonel Değişiklikler | Fizyolojik gevşeme: Dışkılama sırasında iç sfinkter gevşer ve genişler |
Akut anal darlık: Şiddetli ve ani spazm, dinamik ve geri dönüşümlü | |
Kronik anal darlık: Cerrahi prosedürler sonrası, adinamik ve geri dönüşümsüz | |
Klinik Bulgular | Zor ve ağrılı bağırsak hareketleri: Anal kanalın daralması sonucu |
Skarlama ve kronik striktür: Büyük alanların çıkarılması sonucu skar dokusu |
Makatta Darlık Tanı Yöntemleri ve Bulgular
Yöntem | Açıklama |
Fizik Muayene | Görsel anal kanal ve perianal cilt muayenesi Dijital rektal muayene Anestezi gerektiğinde |
Anorektal Manometri | Anal kas tonusu değerlendirilmesi Rektal uyum ve duyarlılık testi Rektal anal inhibitör refleksin kontrolü |
Makatta Darlık Nedenleri ve Patofizyolojisi
Nedenler | Açıklama |
Cerrahi Nedenler | - Aşırı hemoroidektomi: %90 oranında darlık Whitehead hemoroidektomisi: Yanlış uygulama sonucu Milligan-Morgan ve SRM: Daha az sıklıkla darlık |
Diğer Cerrahi Prosedürler | Anal fissür cerrahisi: İç sfinkterotomi yapılmazsa Rektumun ön rezeksiyonu: Anastomotik dehisens sonrası |
Enfeksiyon ve Enflamasyon | İnflamatuar bağırsak hastalıkları: Crohn hastalığı Zührevi hastalıklar: Lenfogranüloma, bel soğukluğu, amöbiyazis Diğer: Tüberküloz, AIDS |
Travma ve Diğer Nedenler | Radyoterapi: Pelvik tümörler için Sepsis, iskemi: Arter tıkanması sonucu |
Hasta Hikayelerimizi Okuyun!
Patofizyoloji
Patofizyoloji | Açıklama |
Anatomik Değişiklikler | Normal yapı: Ters huni şeklinde anal kanal Anatomik anal darlık: Skar dokusu nedeniyle daralma |
Fonksiyonel Değişiklikler | Fizyolojik gevşeme: Dışkılama sırasında iç sfinkter gevşer ve genişler Akut anal darlık: Şiddetli ve ani spazm, dinamik ve geri dönüşümlü Kronik anal darlık: Cerrahi prosedürler sonrası, adinamik ve geri dönüşümsüz |
Klinik Bulgular
Klinik Bulgular | Açıklama |
Zor ve ağrılı bağırsak hareketleri | Anal kanalın daralması sonucu |
Skarlama ve kronik striktür | Büyük alanların çıkarılması sonucu skar dokusu |
Anal Stenozun Sınıflandırma ve Topografi
Anal stenozun tedavisini planlarken, stenozun şiddetini ve yapısını sınıflandırmak oldukça önemlidir. Bu sınıflandırma, darlığın derecesi, yapısı ve anal kanaldaki seviyesine göre yapılır. Bu sınıflandırma sayesinde, tedavi daha doğru ve etkili bir şekilde planlanabilir.
"Blog yazımızın altındaki yorum bölümüne sorunuzu yazdığınızda, cevabımızı size e-posta olarak göndereceğiz!"
Anal Stenozun Şiddeti
Anal stenoz, şiddetine göre hafif, orta ve şiddetli olarak sınıflandırılabilir:
Şiddet | Tanım |
Hafif | İyi yağlanmış bir işaret parmağı veya orta boy Hill-Ferguson retraktörü ile muayene edilebilen dar anal kanal |
Orta | İşaret parmağını veya orta boy Hill-Ferguson retraktörünü yerleştirmek için kuvvetli dilatasyon gerektiren |
Şiddetli | Kuvvetli dilatasyon uygulanmadıkça ne küçük parmak ne de küçük Hill-Ferguson retraktörü yerleştirilemeyen |
Anal Stenozun Yapısı
Stenoz, yapısına göre de farklı şekillerde sınıflandırılabilir:
Yapı | Tanım |
Diyaframatik | İnflamatuar bağırsak hastalığından sonra, ince bir konstriktör doku şeridi ile karakterize edilen |
Halka Şeklinde | Cerrahi veya travmatik lezyonlardan sonra, uzunluğu 2 cm'den az olan |
Tübüler | Uzunluğu 2 cm'den fazla olan |
Anal Kanal Seviyelerine Göre Stenoz
Anal kanal seviyelerine göre stenoz, düşük, orta, yüksek ve yaygın olarak sınıflandırılabilir:
Seviye | Tanım |
Düşük | Dentat çizginin en az 0.5 cm altındaki distal anal kanal (%65) |
Orta | Dentat çizgiden 0.5 cm proksimalden 0.5 cm distal'e kadar (%18.5) |
Yüksek | Dentat çizgiden 0.5 cm yukarıdaki proksimal (%8.5) |
Yaygın | Tüm anal kanal (%6.5) |
Anal Stenozun Tedavisi
Anal stenozun tedavisinde en iyi yöntem, cerrahinin doğru bir şekilde yapılması ve komplikasyonların önlenmesidir. Yeterli anorektal cerrahi uygulamaları, anal stenoz insidansını azaltır.
Ancak, stenoz geliştiğinde tedavi, durumun şiddetine, nedenine ve lokalizasyonuna göre ayarlanmalıdır. Cerrahi olmayan tedavi yöntemleri hafif ve orta dereceli stenozlar için uygundur, ancak şiddetli stenozlarda cerrahi müdahale gerekebilir.
Tedavi seçeneklerini ve şiddet derecelerine göre uygulanacak yöntemleri aşağıdaki tabloda özetledik:
Tedavi Yöntemi | Açıklama |
Cerrahi Olmayan Tedavi | Hafif ve bazı orta dereceli stenozlarda tercih edilir. Dışkı yumuşatıcılar, lif takviyeleri ve yeterli sıvı alımı önerilir. Anal dilatasyon dijital olarak veya mekanik dilatörlerle yapılabilir. |
Cerrahi Tedavi | Orta ve şiddetli stenozlarda tercih edilir. Kısmi lateral iç sfinkterotomi, skarlaşmış dokunun serbest bırakılması ve formal anoplasti gibi yöntemler kullanılır. |
Cerrahi Olmayan Tedavi
Dışkı Yumuşatıcılar ve Lif Takviyeleri: Bu yöntem, dışkının yumuşatılarak anal kanaldan geçişini kolaylaştırır.
Anal Dilatasyon: Anal kanalı genişletmek için dijital veya mekanik dilatörler kullanılır. Hasta, dilatörleri düzenli olarak kullanarak daralmış alanı genişletebilir.
Cerrahi Tedavi
Kısmi Lateral İç Sfinkterotomi: Bu teknik, fonksiyonel stenozun tedavisinde kullanılır ve sfinkterin bir kısmının kesilmesiyle yapılır.
Formal Anoplasti: Anal kanal dokusunun kaybını tedavi etmek için yapılan cerrahi bir işlemdir. Skarlaşmış dokunun yerine daha esnek doku getirilir.
Tedavi seçeneklerinin ayrıntıları ve hangi durumlarda hangi yöntemin tercih edilmesi gerektiği aşağıdaki tabloda sunulmuştur:
Tedavi Yöntemi | Uygulama Alanı | Açıklama |
Dışkı Yumuşatıcılar ve Lif Takviyeleri | Hafif Stenoz | Dışkının yumuşatılması ve anal kanaldan rahat geçiş sağlanır. |
Anal Dilatasyon | Hafif ve Orta Dereceli Stenoz | Dijital veya mekanik dilatörler kullanılarak anal kanal genişletilir. |
Kısmi Lateral İç Sfinkterotomi | Orta Dereceli Stenoz | Sfinkterin bir kısmı kesilerek daralma giderilir. |
Formal Anoplasti | Şiddetli Stenoz | Skarlaşmış dokunun yerine daha esnek doku getirilir. |
Comentarios