İÇİNDEKİLER
Çikolata Kisti ve Endometriozis Nedir?
Çikolata kisti olarak da bilinen endometriozis, rahmi kaplayan endometriyal dokunun rahim dışında, özellikle yumurtalıklarda ve diğer pelvik organlarda büyümesiyle karakterize bir hastalıktır.
Bu durum, kist oluşumuna neden olur ve bu kistlere çikolata kisti denir. Çikolata kistleri, tipik olarak yumurtalıkların derinliklerinde oluşan kanserli olmayan, sıvı dolu kistlerdir. Adlarını, kistin içini dolduran eski adet kanı ve dokusundan dolayı kahverengi, katran benzeri görünümlerinden alırlar ve erimiş çikolataya benzerler. Bu kistlere aynı zamanda over endometrioması da denir. Çikolata kisti, bir veya her iki yumurtalıkta birden fazla veya tek olarak oluşabilir.
Ülkemizde tüm üreme çağındaki kadınların %5-10’unda, hamile kalamayan kadınların ise %25-30’unda endometriozis görülmektedir. Amerika Endometriozis Vakfı'na göre, endometriozisli kadınların %20-40'ında çikolata kisti bulunmaktadır.
Endometriozisin en belirgin semptomu adet döneminde ortaya çıkan ağrılardır. Çikolata kistleri de benzer şekilde adet dönemlerinde şiddetli ağrılara neden olabilir. Diğer belirtiler arasında düzensiz adetler, cinsel ilişki sırasında ağrı ve bazı kadınlarda kısırlık bulunmaktadır.
Tedavi edilmediği takdirde, endometriozis ve çikolata kistleri olumsuz tablolara yol açabilir. Erken teşhis edilip tedavi edildiğinde ise belirtiler kontrol altına alınabilir ve kısırlık riski azaltılabilir.
Endometriozis (Çikolata Kisti) Neden Olur?
Endometriozis, diğer adıyla çikolata kisti, nedeni tam olarak bilinmeyen bir hastalıktır. Ancak, bilim insanları ve uzmanlar çeşitli olası nedenler üzerinde durmaktadır. Endometriozisin en olası nedenleri arasında retrograd adet akışı, genetik faktörler, bağışıklık sistemi problemleri, hormonlar ve cerrahi komplikasyonlar yer almaktadır.
Retrograd Adet Akışı
En yaygın teorilerden biri, retrograd adet akışıdır. Bu durumda, adet kanı fallop tüpleri yoluyla geriye doğru pelvis boşluğuna akar. Bu kan, rahim iç tabakasından gelen endometriyal hücreleri içerir. Bu hücreler pelvik duvarlara ve pelvik organların yüzeylerine yapışarak büyüyebilir ve her adet döngüsü boyunca kalınlaşıp kanayabilir. Bu durum, endometriozisin oluşumuna katkıda bulunabilir.
Genetik Faktörler
Endometriozis, aile üyeleri arasında daha yaygın olabilir, bu da genetik bir yatkınlığın olabileceğini düşündürmektedir. Ailesinde endometriozis olan kadınlarda, bu hastalığın görülme olasılığı daha yüksektir.
Bağışıklık Sistemi Problemleri
Bağışıklık sistemindeki problemler, vücudun endometriyal dokuyu tanıyıp yok etme yeteneğini azaltabilir. Bu durumda, endometriyal hücreler rahim dışında büyümeye devam edebilir.
Hormonlar
Östrojen hormonu, endometriozisin gelişiminde önemli bir rol oynar. Östrojen, endometriyal hücrelerin büyümesini teşvik eder. Embriyonik hücrelerin değişimi de östrojen hormonunun etkisiyle endometriyal benzeri hücrelerin büyümesine neden olabilir.
Cerrahi Komplikasyonlar
Sezaryen veya histerektomi gibi cerrahi işlemler sonrasında oluşan yara izlerine endometriyal hücreler yapışabilir. Bu hücreler daha sonra büyüyerek endometriozise yol açabilir.
Endometriyal Hücre Taşınması
Endometriyal hücreler, kan damarları veya doku sıvısı sistemi aracılığıyla vücudun diğer bölgelerine taşınabilir. Bu hücreler, taşındıkları bölgelerde büyüyerek endometriozis oluşturabilir.
Endometriozis, birçok kadın için ciddi ağrılara ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile belirtiler kontrol altına alınabilir ve yaşam kalitesi artırılabilir.
Endometriozis (Çikolata Kisti) Belirtileri Nelerdir?
Endometriozis, diğer adıyla çikolata kisti, çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir. Bu belirtiler, adet dönemi ve günlük yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir. İşte endometriozis belirtileri ve bu belirtilerle ilgili detaylı bilgiler:
1. Adet Döneminde Kötüleşen Ağrı
Endometriozisin en yaygın belirtisi, adet döneminde kötüleşen pelvik ağrıdır. Bu ağrı genellikle adet döneminden birkaç gün önce başlar ve adet dönemi boyunca devam eder. Ağrı, alt karın bölgesinde yoğunlaşır ve bazen bacaklara ve bele yayılabilir.
2. Adet Dönemleri Arasında Hafif Lekelenme
Adet dönemleri arasında hafif kanamalar veya lekelenme görülebilir. Bu durum, hormon seviyelerindeki değişikliklere bağlı olarak meydana gelir ve endometriozisle ilişkili olabilir.
3. Karnın Alt Bölgesinde Şiddetli Pelvik Ağrı
Endometriozis, kronik pelvik ağrıya neden olabilir. Bu ağrı, adet döneminden bağımsız olarak sürekli bir rahatsızlık hissi yaratabilir. Ağrı, genellikle karnın alt bölgesinde hissedilir ve günlük aktiviteleri zorlaştırabilir.
4. Cinsel İlişki Sırasında Görülen Ağrı
Endometriozisli kadınlar, cinsel ilişki sırasında ağrı (disparoni) yaşayabilir. Bu ağrı, genellikle derin penetrasyon sırasında hissedilir ve rahatsız edici olabilir. Bu durum, endometriozis dokusunun pelvik organlarda yayılmasıyla ilişkilidir.
5. İdrar Yaparken Ağrı veya İdrarda Kanama
Endometriozis, mesane ve idrar yollarını etkileyebilir. Bu durum, idrar yaparken ağrı veya idrarda kanama gibi belirtilere yol açabilir. İdrar yaparken yanma hissi de sık görülen bir belirtidir.
6. Dışkıda Kan Görülmesi
Bağırsaklarda endometriozis dokusunun bulunması, dışkıda kan görülmesine neden olabilir. Bu durum, bağırsak hareketleri sırasında ağrı ve rahatsızlık hissi ile birlikte olabilir.
7. İshal veya Kabızlık
Endometriozis, bağırsak fonksiyonlarını etkileyerek ishal veya kabızlığa yol açabilir. Bu durumlar, adet dönemlerinde daha belirgin hale gelebilir ve sindirim sistemi üzerinde baskı yaratabilir.
8. Kısırlık
Endometriozis, bazı kadınlarda kısırlığa neden olabilir. Endometriozis dokusu, yumurtalık ve fallop tüplerine zarar verebilir, bu da hamile kalma şansını azaltabilir.
9. Sırt Ağrısı
Pelvik bölgedeki endometriozis dokusu, sırt ağrısına yol açabilir. Bu ağrı, genellikle bel bölgesinde hissedilir ve sürekli bir rahatsızlık hissi yaratabilir.
10. Yorgunluk veya Enerji Düşüklüğü
Endometriozisli kadınlar, sürekli yorgunluk veya enerji düşüklüğü yaşayabilirler. Kronik ağrı ve diğer belirtiler, yaşam kalitesini düşürebilir ve günlük aktiviteleri zorlaştırabilir.
11. Şişkinlik ve Mide Bulantısı
Bazı kadınlar, endometriozis nedeniyle karın bölgesinde şişkinlik ve mide bulantısı yaşayabilir. Bu belirtiler, özellikle adet dönemlerinde daha yoğun olabilir ve sindirim sistemi üzerinde baskı yaratabilir.
12. Kusma
Endometriozis, bazı durumlarda kusmaya neden olabilir. Bu durum, şiddetli ağrı ve diğer gastrointestinal belirtilerle birlikte görülebilir.
Endometriozis belirtileri, her kadında farklılık gösterebilir ve şiddeti değişkenlik gösterebilir. Bu belirtilerle karşılaşıldığında, bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile belirtiler kontrol altına alınabilir ve yaşam kalitesi artırılabilir.
Endometriozis (Çikolata Kisti) Teşhisi Nasıl Konur?
Endometriozisin kesin tanısı, laparoskopi ile çıkarılan lezyonların mikroskobik incelemesi sonucunda konulur. Endometrial dokunun normalde sadece rahim iç tabakasında bulunması gerekirken, bu dokunun rahim dışında farklı bölgelerde görülmesi endometriozisin belirtisidir. Teşhis süreci, detaylı bir hasta öyküsü ve çeşitli testlerle desteklenir.
1. Hasta Öyküsü ve Belirtiler
Teşhis sürecinde hastanın öyküsü büyük önem taşır. Aşağıdaki belirtiler, endometriozis şüphesini artırabilir:
Sonradan Başlayan Adet Ağrıları: Adet döneminde şiddetli ağrıların başlaması.
Karın Alt Bölgelerinde Ağrı: Kronik pelvik ağrı.
Cinsel İlişki Sırasında Ağrı: Derin disparoni.
Kendiliğinden Çocuk Sahibi Olamama: Kısırlık.
Büyük Tuvalet Yaparken Ağrı: Dışkılama sırasında ağrı ve zorlanma.
Kanlı İdrar veya Dışkı: İdrarda veya dışkıda kan görülmesi.
2. Fiziksel Muayene ve Görüntüleme Yöntemleri
Pelvik Muayene: Vajinal muayenede endometriotik nodüller ve çikolata kistleri palpe edilebilir.
Transvajinal Ultrason: Çikolata kistlerinin daha net görülmesini sağlar.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Derin infiltratif endometriozisin tanısında ve cerrahi planlamada değerlidir.
3. Laparoskopi ile Endometriozis Tanısı
Laparoskopi, endometriozis tanısının kesinleşmesi için en güvenilir yöntemdir. Bu işlem sırasında doktor, karın bölgesine küçük kesiler yaparak ince bir tüp (laparoskop) ile iç organları görüntüler. Lezyonlardan alınan biyopsi örnekleri mikroskobik olarak incelenir.
Tanı Yöntemi | Açıklama |
Hasta Öyküsü ve Belirtiler | Hastanın belirtileri ve şikayetleri değerlendirilir. Adet ağrıları, karın ağrıları, cinsel ilişki sırasında ağrı gibi belirtiler önemlidir. |
Pelvik Muayene | Vajinal muayenede endometriotik nodüller ve çikolata kistleri palpe edilebilir. |
Transvajinal Ultrason | Çikolata kistlerinin net olarak görülmesini sağlar. |
MR Görüntüleme | Derin endometriozisin tespitinde kullanılır ve cerrahi planlamada değerlidir. |
Laparoskopi | Karın bölgesine yapılan küçük kesilerle iç organlar görüntülenir, biyopsi alınır ve mikroskobik inceleme yapılır. Endometriozis tanısı kesinleştirilir. |
4. Ek Testler
Tam Kan Sayımı (CBC): Enfeksiyon veya anemi belirtilerini kontrol eder.
İdrar Tahlili: İdrar yolu enfeksiyonlarını belirler.
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalık Testleri (STI): Gonore veya klamidya gibi enfeksiyonları ekarte eder.
Bu yöntemlerle elde edilen bilgiler, endometriozis teşhisini destekler ve hastanın uygun tedavi planının oluşturulmasına yardımcı olur. Detaylı muayene ve testler, endometriozisin kesin teşhisi için hayati öneme sahiptir.
Hasta Hikayelerini Okumak İçin Tıklayın!
Çikolata Kisti (Endometriozis) Belirtileri
Endometriozis, aşağıdaki belirtilerle kendini gösterebilir:
Pelvik Ağrı: Genellikle regl döneminde kötüleşir.
İdrar veya Dışkılama Ağrısı: İdrar veya dışkılama sırasında ağrı.
Cinsel İlişki Sırasında Ağrı: Cinsel ilişki sırasında ağrı.
Kanlı İdrar veya Dışkı: İdrar veya dışkıda kan görülmesi.
Sindirim Sorunları: İshal veya kabızlık.
Kısırlık: Şiddetli vakalarda kısırlık görülebilir.
Endometriozis Risk Faktörleri
Endometriozis risk faktörleri şunlardır:
Faktör | Detay |
Erken Yaşta Adet Başlaması | Genç yaşta adet görmek. |
Adet Döngüsü | 21 günden sık adet olmak. |
Hiç Doğum Yapmamış Olmak | Doğum yapmamış kadınlarda daha sık görülür. |
Adet Kanama Miktarı | Aşırı adet kanaması. |
Fiziksel Özellikler | Uzun boy, kızıl saç, mavi-yeşil göz rengi, çilli olmak. |
Kısırlık | Kısırlık geçmişi. |
Yapısal Bozukluklar | Kadın üreme organlarındaki yapısal bozukluklar. |
Yaşam Tarzı | Kafein, alkol tüketimi, düşük vücut kitle indeksi. |
Genetik | Ailede endometriozis öyküsü. |
Çikolata Kisti (Endometriozis) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular 1.Endometriozis Gebe Kalmayı Engeller mi?
Endometriozis, çeşitli nedenlerle gebe kalmayı engelleyebilir:
Yapışıklıklar: Üreme organlarında yapışıklıklar oluşturarak yumurtanın tüplere ulaşmasını engelleyebilir.
Tubal Tıkanıklık: Tüplerin ucunu tıkayarak gebeliği önleyebilir.
Çikolata Kisti: Yumurtalıklara yerleşerek sağlıklı bir yumurtlama olmasını engelleyebilir.
Sitokinler ve Humoral Faktörler: Embriyo gelişimini ve tutunmasını olumsuz etkileyebilir.
"Blog yazımızın altındaki yorum bölümüne sorunuzu yazdığınızda, cevabımızı size e-posta olarak göndereceğiz!"
2.Derin Endometriozis Nedir?
Derin infiltratif endometriozis, endometriozisin özel bir tipi olup, bazı durumlarda şiddetli ağrı yapar, bazen de hiç belirti vermeden ilerler. Genellikle üreme çağındaki kadınlarda görülür ve aşağıdaki organlara yayılabilir:
Vajen ile rektum arası
Bağırsak
İdrar torbası
İdrar kanalları
Karın zarı
Bu durum multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve tecrübeli cerrahlar tarafından tedavi edilmelidir.
3.Endometriozis Bitkisel Tedavi ile Çözülür mü?
Endometriozis, bitkisel tedavi ile çözülemez. Uzman bir kadın hastalıkları ve doğum doktoru ile tedavi planlanmalıdır.
4.Endometriozis Tanısı En Çok Ne Zaman Konulur?
Endometriozis tanısı genellikle 25-35 yaş arasında konulur. Hastalığın başlangıcı ile tanısı arasında yaklaşık 7 yıllık bir gecikme olabilir.
5.Menopoz Sonrasında Endometriozis Görülür mü?
Menopoz sonrası endometriozis görülme oranı %5'in altındadır. Bu dönemde görülen endometriozis vakalarının çoğu, menopoz semptomlarını hafifletmek için hormon tedavisi gören kadınlardır.
6.Endometriozisin Kilolu Olmakla İlgisi Var mı?
Yüksek vücut kitle indeksi olan kadınlarda endometriozis daha az görülmektedir. Ancak bu hastalıktan korunmayı sağlayan diğer faktörler de bulunmaktadır:
Gebelik
Birden fazla doğum yapmak
Emzirmek
7.Adet Ağrısı Endometriozis Belirtisi mi?
Evet, şiddetli adet ağrıları endometriozis belirtisi olabilir. Ancak bu ağrılar, ilk adetten itibaren değil daha sonraki dönemlerde başlar.
8.Endometriozis ve Kısırlık Arasında Bağlantı Var mı?
Evet, hamile kalamayan kadınlarda endometriozis bir neden olabilir. Endometriozis, tüplerde tıkanıklığa yol açarak doğurganlığı etkileyebilir.
9.Tüp Bebek Yöntemiyle Endometriozis Hastaları Hamile Kalabilir mi?
Evet, tüp bebek tedavisiyle endometriozis hastalığı olan kadınlar %60 oranında hamile kalabilir. Tekrarlayan denemelerle bu şans artar.
10.Bağışıklık Sistemi Endometriozis Üzerinde Etkili mi?
Evet, bağışıklık sisteminin endometriozise izin verecek şekilde normalden farklılık gösterdiği düşünülmektedir.
11.Rektumda Endometriozis Bulunur mu?
Evet, endometriozis rektumda bulunabilir ve bu durumda cerrahi müdahale gerekebilir.
12.Çikolata Kisti ve Endometriozis Ameliyatında Neler Önemlidir?
Ameliyat sırasında dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:
Ameliyat Noktası | Detay |
Yumurtalık Rezervine Zarar Vermemek | Kist duvarı dışında bulunan yumurtalık dokusuna zarar verilmemelidir. |
Yapışıklıkların Açılması | Yapışıklıkların açılması ağrıyı azaltır ve gebelik şansını artırır. |
Derin Yerleşimli Nodüllerin Çıkartılması | Derin infiltratif endometriozis nodüllerinin çıkartılması gerekmektedir. |
13.Çikolata Kisti Kaç cm Olursa Ameliyat Gerekir?
Çikolata kisti için belirli bir büyüklük sınırı yoktur. Ameliyat kararı hastanın yaşı, infertilitesi, rüptür ve torsiyon riskleri göz önünde bulundurularak alınmalıdır.
14.Çikolata Kisti Kendiliğinden Geçer mi?
Hayır, çikolata kisti kendiliğinden geçmez. En etkili tedavi yöntemi cerrahidir.
15.Çikolata Kisti Ağrısı Nasıl Olur?
Çikolata kisti olanlar genellikle adet sancısı şeklinde ağrı çekerler. Bu ağrılar adetten önce başlar ve adet dönemi boyunca devam eder.
16.Çikolata Kisti Rüptürü (Patlaması) Nasıl Anlaşılır?
Çikolata kisti rüptüre olduğunda kasıkta bıçak saplanır tarzda bir ağrı hissedilir ve bu ağrı tüm karına yayılır. Ultrason ile teşhis edilebilir.
17.Çikolata Kistinde CA 125 Değeri Nedir?
CA 125, yumurtalık kitlelerinin kötü huylu olup olmadığını belirlemek için kullanılan bir kan testidir. Çikolata kistlerinde CA 125 seviyeleri yüksek olabilir.
CA 125 Kan Testi ve Değerleri Hakkında Detaylı Bilgi İçin Blog Yazımızı Okuyun!
18.Çikolata Kisti Akıntı Yapar Mı?
Hayır, çikolata kistleri karın içerisinde yerleştiğinden ve vajen ile doğrudan bağlantılı olmadığından akıntıya neden olmaz.
19.Çikolata Kisti Tehlikeli mi?
Çikolata kistleri (over endometriomaları), dikkatle takip edilmesi gereken oluşumlardır. Bu kistlerin büyüyüp büyümediğini veya boyutlarının 4 santimetreden büyük olup olmadığını kontrol etmek önemlidir. Çünkü kistlerin büyümesi veya belirli bir boyutu aşması durumunda, kanserleşme riski artabilir.
Ayrıca, eğer ağrı yaşıyorsanız, mutlaka doktorunuza başvurmalısınız. Doktorunuz, kistlerin durumunu değerlendirecek ve size uygun tedavi seçeneklerini sunacaktır. Bu süreçte, düzenli kontroller ve uzman tavsiyelerine uymak sağlığınız açısından önemlidir.
20.Çikolata Kisti Patlaması ve Belirtileri
Bir çikolata kisti patlarsa, kistin bulunduğu tarafta ani ve şiddetli karın ağrısına neden olabilir. Patlamış bir kist tıbbi bir acil durumdur. Eğer kistinizin patladığını düşünüyorsanız, derhal tıbbi yardım almalısınız. Bu durumda hızlı müdahale, olası komplikasyonların önlenmesi açısından hayati önem taşır.
21.Çikolata Kisti Zararları
Çikolata kistleri, yumurtalık fonksiyonunu etkileyerek kadınlarda çeşitli sorunlara yol açabilir. Çikolata kistleri olan kadınlar, olmayanlara göre şu sorunlarla karşılaşabilirler:
Daha Az Yumurta: Çikolata kistleri, yumurtalık rezervini azaltabilir.
Olgunlaşma Olasılığı Daha Düşük Yumurtalar: Kistlerin varlığı, yumurtaların olgunlaşma sürecini olumsuz etkileyebilir, bu da döllenme oranını düşürebilir.
Anovülasyon: Yani, yumurtlamanın gerçekleşmemesi. Çikolata kistleri, foliküllerin patlamasını engelleyebilir, bu da yumurtlamayı engelleyerek anovülasyona yol açabilir.
Bu nedenlerle, çikolata kistleri olan kadınlar, doğurganlık sorunları yaşayabilir ve çocuk sahibi olma olasılıkları azalabilir. Bu durum, kistin boyutu ve konumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir, bu yüzden uygun tedavi ve yönetim planı için bir uzmana danışmak önemlidir.
22.Bakirelerde Çikolata Kisti Belirtileri
Çikolata kistleri, yani endometriomalar, bakirelerde de ortaya çıkabilir. Bakirelerde çikolata kisti belirtileri, cinsel deneyimi olan kadınlardakine benzer ve genellikle şunları içerir:
Adet Döneminde Şiddetli Ağrı: Adet dönemlerinde karın ve pelvik bölgede aşırı ağrı (dismenore) en yaygın belirtilerden biridir.
Düzensiz Adet Dönemleri: Adet döngüsünde düzensizlikler yaşanabilir.
Pelvik Ağrı: Adet dönemi dışında da kronik pelvik ağrı görülebilir.
Sırt ve Bacak Ağrısı: Alt sırt ve bacaklarda ağrı olabilir.
Bağırsak ve Mesane Sorunları: Bağırsak hareketlerinde ağrı, kabızlık, ishal veya mesane ile ilgili problemler yaşanabilir.
Yorgunluk: Kronik yorgunluk hissi.
Bakirelerde cinsel ilişki ağrısı belirtisi olmayabilir, ancak yukarıda belirtilen diğer semptomlar gözlemlenebilir. Bu belirtileri yaşayan bakire kadınların, endometriozis veya çikolata kisti olasılığını değerlendirmek için bir jinekologla görüşmeleri önemlidir.
Erken tanı ve tedavi, semptomların yönetilmesine ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesine yardımcı olabilir. Uygun bir değerlendirme ve tedavi planı için uzman bir doktordan yardım almak en doğru yaklaşım olacaktır.
Comments