Cushing (Kuşing) sendromu, vücudunuzun uzun bir süre boyunca aşırı miktarda kortizol hormonu üretmesi sonucu ortaya çıkan bir bozukluktur. Kortizol, "stres hormonu" olarak da bilinir çünkü vücudunuzun strese tepki vermesine yardımcı olur.
Ayrıca, kortizol şu işlevleri de yerine getirir:
Kan basıncını koruma
Kan şekeri düzeylerini düzenleme
İltihabı azaltma
Yediğiniz yiyecekleri enerjiye dönüştürme
Kortizol, böbreklerinizin üzerinde bulunan adrenal bezler tarafından üretilir.
Cushing Sendromu Ne Kadar Yaygındır?
Endojen Cushing sendromu nadirdir. "Endojen" terimi, bozukluğun vücudunuzun içindeki bir sebepten kaynaklandığını ifade eder. Tahminler, her bir milyon kişiden yaklaşık 40-70'inin bu sendromu yaşadığını göstermektedir.
Kategori | Sıklık |
Endojen Cushing Sendromu | Her 1 milyon kişiden 40-70 |
Exojen Cushing Sendromu | Daha yaygın, kesin sayılar bilinmiyor |
Cushing Sendromu Kimlerde Görülür?
Cushing sendromu genellikle 30-50 yaş arasındaki yetişkinlerde daha sık görülür ve kadınlarda erkeklerden üç kat daha yaygındır. Tip 2 diyabeti olan ve kan şekeri düzeyleri sürekli yüksek olan kişilerde, yüksek tansiyonla birlikte bu sendrom görülebilir.
Kortizole benzer glukokortikoid ilaçları kullanan kişiler de Cushing sendromu geliştirebilir.
Kategori | Açıklama |
Yaş | Genellikle 30-50 yaş arası |
Cinsiyet | Kadınlarda erkeklerden 3 kat daha yaygın |
İlaç Kullanımı | Glukokortikoid ilaç kullananlar |
Ek Tıbbi Durumlar | Tip 2 diyabet, yüksek tansiyon |
Cushing Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
Cushing sendromunun belirtileri çeşitlidir ve şunları içerebilir:
Belirti | Açıklama |
Kilo alımı | Özellikle yüz, boyun ve karın bölgesinde; kilo artışı %50-70 oranında |
İnce kollar ve bacaklar | Kas zayıflığı ile birlikte |
Yuvarlak yüz | "Ay yüzü" olarak bilinir |
Boyunda artan yağ dokusu | "Bufalo hörgücü" olarak adlandırılır |
Omuzlar arasında yağ birikimi | "Bufalo hörgücü" olarak adlandırılır |
Kolay morarma | Deri inceldiği için; %50 oranında görülebilir |
Geniş mor çatlaklar | Karın, göğüsler, kalçalar ve kollar altında |
Kas zayıflığı | %60 oranında kas güçsüzlüğü |
Çocuklarda yavaş büyüme ve obezite | Büyüme geriliği ve kilo alımı |
Kadınlarda aşırı kıllanma | Yüz, boyun, göğüs, karın ve uyluklarda; %70-80 oranında |
Adet düzensizlikleri | Adet döngüsünde düzensizlik veya durma |
Erkeklerde azalmış cinsel istek ve erektil disfonksiyon | %20-40 oranında cinsel istek kaybı ve ereksiyon sorunları |
Cushing Sendromunun Sebepleri Nelerdir?
Cushing sendromunun en yaygın sebebi, diğer tıbbi durumları tedavi etmek için kullanılan kortizole benzer glukokortikoid ilaçlarının uzun süreli ve yüksek dozda kullanımıdır.
Endojen Cushing sendromu ise vücudun aşırı kortizol üretmesine neden olan tümörlerden kaynaklanabilir:
Hipofiz Tümörleri: Hipofiz adenomu olarak bilinen bu iyi huylu tümörler, ACTH hormonu üreterek adrenal bezlerin fazla kortizol üretmesine neden olur.
Ektopik ACTH Üreten Tümörler: Genellikle akciğerlerde, pankreasta, tiroidde veya timus bezinde gelişir.
Adrenal Tümörler: Adrenal bezdeki tümörler, doğrudan fazla kortizol üretebilir.
Hasta Hikayalerini Okumak İçin Tıklayın!
Cushing Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?
Cushing sendromu tanısı, tıbbi geçmiş, fiziksel muayene ve laboratuvar testlerine dayanır. İşte kullanılan bazı tanı yöntemleri:
Test Adı | Açıklama |
24 Saatlik İdrar Kortizol Testi | 24 saat boyunca idrar toplanır ve kortizol düzeyleri test edilir. |
Geç Gece Tükürük Kortizol Testi | Geç saatlerde tükürük örneği toplanır ve kortizol düzeyleri ölçülür. Normalde gece kortizol düşer. |
Düşük Doz Deksametazon Baskılama Testi (LDDST) | Deksametazon alınır ve ertesi sabah kan kortizol düzeyleri ölçülür. |
Deksametazon-CRH Testi | Deksametazon ve CRH verilerek kortizol ve ACTH düzeyleri ölçülür. |
Cushing Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi, sendromun sebebine bağlıdır ve şunları içerebilir:
Tedavi Yöntemi | Açıklama |
Cerrahi Müdahale | Hipofiz, ektopik veya adrenal tümörlerin cerrahi olarak çıkarılması |
Radyasyon Terapisi | Cerrahi müdahalenin başarısız olduğu durumlarda kullanılır |
Kemoterapi ve İlaç Tedavisi | Kanserli ektopik tümörler için kullanılır |
Kortizol Düşürücü İlaçlar | Kortizol düzeylerini normal seviyelere indirmek için kullanılır |
Glukokortikoid Dozunun Azaltılması | İlaç kullanımı kaynaklı Cushing sendromunda dozun yavaşça azaltılması |
"Blog yazımızın altındaki yorum bölümüne sorunuzu yazdığınızda, cevabımızı size e-posta olarak göndereceğiz!"
Cushing Sendromu ve Kan Tahlilleri
Cushing sendromu, vücutta yüksek düzeyde kortizol hormonu bulunması sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Kortizol, adrenal bezlerde üretilen bir hormondur ve stres yanıtını, metabolizmayı, kan şekeri seviyelerini ve iltihaplanmayı düzenler.
Cushing sendromunun teşhisinde çeşitli kan tahlilleri kullanılır. Bu testler, kortizol seviyelerinin yanı sıra diğer hormon düzeylerini de değerlendirmeyi amaçlar.
Kan Testi | Açıklama | Normal Değerler | Cushing Sendromu Değerleri |
Serum Kortizol Seviyesi | Doğrudan kandaki kortizol miktarını ölçer. Normalde, kortizol seviyeleri gün boyunca dalgalanır ve sabahları en yüksek seviyede olur. | Sabah: 5-25 µg/dL Akşam: <10 µg/dL | Gün boyunca yüksek kalır. |
Deksametazon Baskılama Testi | Vücudun deksametazon aldıktan sonra kortizol üretimini ne kadar baskılayabildiğini ölçer. | Düşük doz deksametazon kortizol üretimini baskılar. | Kortizol üretimi baskılanmaz veya çok az baskılanır. |
24 Saatlik İdrar Kortizol Testi | 24 saat boyunca toplanan idrarda kortizol seviyelerini ölçer. | <50-100 µg/24 saat | Yüksek değerler: >100 µg/24 saat |
Gece Yarısı Serum Kortizol Testi | Normalde kortizol seviyeleri gece yarısı en düşük seviyededir. Gece yarısı alınan kan örneğinde kortizol seviyesini ölçer. | <5 µg/dL | Yüksek seviyeler: >7.5 µg/dL |
ACTH Seviyesi | ACTH, hipofiz bezinde üretilen bir hormondur ve adrenal bezleri kortizol üretmesi için uyarır. Bu test, kandaki ACTH seviyelerini ölçer. | 10-60 pg/mL | Yüksek: >60 pg/mL (hipofiz tümörü veya ektopik ACTH) Düşük: <10 pg/mL (adrenal tümör) |
CRH Uyarı Testi | CRH enjeksiyonuna verilen yanıtı ölçer. CRH, hipofiz bezini ACTH üretmesi için uyarır. | ACTH ve kortizol seviyelerinde belirgin artış. | Hipofiz tümörü: Yüksek yanıt Ektopik ACTH sendromu: Yanıt yok |
Tanıda Kan Testlerinin Rolü
Bu kan testleri, Cushing sendromu tanısında kritik bir rol oynar. Ancak, tanının doğrulanması için genellikle birden fazla test ve bazen de görüntüleme testleri gerekebilir. Doktorlar, bu testlerin sonuçlarına dayanarak uygun tedavi planını belirlerler.
Cushing sendromu, vücutta yüksek düzeyde kortizol hormonu bulunması sonucu ortaya çıkan ciddi bir durumdur. Teşhisinde kullanılan çeşitli kan testleri, kortizol ve ACTH seviyelerinin yanı sıra vücudun bu hormonlara verdiği yanıtı değerlendirir. Doğru tanı ve tedavi için bu testlerin sonuçları dikkatle değerlendirilmelidir.
Cushing Sendromu Beslenme
Cushing sendromu, kortizol seviyelerinin bazı dış faktörler, özellikle steroid kullanımı nedeniyle artması durumunda ortaya çıkar. Cushing sendromu diyeti, vücuttaki kortizol seviyelerini azaltmaya yardımcı olabilir.
Bu diyet, süt, peynir, brokoli ve lahana gibi yiyeceklerden uygun miktarda kalsiyum alınmasını içerir. Doktor onayı ile günlük diyete kalsiyum takviyesi eklemek de kemik yoğunluğunu korumaya ve osteoporoz riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Cushing sendromu, yüksek tansiyon riskini artırabilir. Diyetteki sodyum miktarının azaltılması, sıvı tutulması nedeniyle oluşan gereksiz kilo alımını kontrol etmeye yardımcı olabilir.
Sendrom, kas büyümesini büyük ölçüde etkiler ve düşük protein seviyeleri ciddi kas kaybına yol açabilir. Cushing sendromu diyeti, protein açısından zengin gıdaların tüketimine özel önem verir; bu da yapraklı sebzeler, tofu, lor peyniri, balık, yoğurt ve fasulye gibi yiyeceklerle sağlanabilir.
Yüksek kortizol seviyeleri vücuttaki şeker seviyelerini tetikleyerek kontrol edilmezse diyabete yol açabilir. Bunu önlemek için, diyetteki karbonhidrat miktarı azaltılmalı ve lifli gıdalarla değiştirilmelidir. Belirli yaşam tarzı değişiklikleri yapmak, örneğin fiziksel egzersizler yapmak da Cushing sendromunu kontrol etmeye yardımcı olabilir
Comments